آخرین نوشته‌ها
گاهی اوقات از عینکی بودنم خوشحال میشوم؛ از اینکه بدون عینک، “دور” را مبهم میبینم. از اینکه وسط روضه، بین گریه های مجلس، وقتی روضه خوان می‌خواند “ای اهل حرم میر و علمدار نیامد” سرم را که بالا می‌آورم بدن‌های سیاه پوش و نور سبز خیمه را تار میبینم و می‌توانم تجسم کنم جایی دیگرم؛ جایی به دوری و نزدیکی هزار و سیصد و هفتاد و نه سال قبل.
نشسته‌ام گوشه‌ای از خیمه های برپا شده در صحرای طف؛ آنقدر محرم نیستم که واضح ببینم. حرکات و رفتن و آمدن زنهای خیمه برایم تار است. فقط صدای گریه دخترکان و زنان را میشنوم. مینشینم گوشه‌ای و آرام زمزمه میکنم “سقای دشت کربلا ابالفضل، دستش شده از تن جدا ابالفضل” زمزمه میکنم و آرام اشک میریزم.
صدای گریه ها و مویه ها بیشتر میشود؛ کودکی از گریه زنان ترسیده و جیغ میکشد؛ دخترکی با وحشت میدود و کمی جلوتر با صورت بر زمین میخورد؛ خاک بلند میشود. چشمانم تارتر میبیند. صدای بلندی می آید و روبرویم علم بلند خیمه ای بر زمین می افتد؛ شیون زنان بلندتر میشود.
بویی می آید؛ بوی پارچه ی سوخته. سرم را میچرخانم تا ببینم چیست که میسوزد؛ خیمه ها، خیمه ها … آتش است که شعله میکشد؛ دود است که به آسمان میرود و خاک است که با دویدن زنان و کودکان به هوا بلند میشود. کف دستانم را ناخودآگاه به دوطرف صورت میکوبم. نمیدانم باید چه کنم. کودکی میدود و گوشه آتش گرفته پیرهنش، شعله ورتر میشود. آن یکی پاهای برهنه اش به روی خارهای بیابان میرود. دیگری از گوشش خون میچکد. چشمان تارم دسته ای مرد قرمزپوش مشعل بدست میبیند. قلبم محکم میکوبد؛ دیگر طاقت نمیکنم. عینکم را بر چشم میگذارم؛ میگذارم تا همه چیز “عادی” شود؛ تا بیایم به سال هزار و چهارصد و چهل، زیر خیمه عزا. کودکی در کنارم آرام در آغوش مادرش خوابیده. مادر سینه میزند و آرام اشک میریزد و با مداح تکرار میکند “صحرای دشت کربلا ابالفضل، دستش شده از تن جدا ابالفضل
تو نیازی نداری کسی بهت چیزی بده.
میتونی خودت فرصت هات رو بسازی.
اما اول باید بدونی که دنبال چی هستی.
یعقوب را دوست داشتم
صفحه ۲۵۶
من از جمله افرادی بودم که از فسنجون خوششون نمی‌اومد؛ دهن نمیزدم بهش و به نظرم یه غذای بدمزه و زشت می اومد😅
ولی چند سالیه که ازش خوشم اومده و میخورم و حتی دو سه بار هم درستش کردم و کم کم دارم عاشقش میشم😉
گردو سابیده شده رو با یک مقدار آب سرد تو قابلمه میریزم و وقتی آب جوش اومد زیرش رو کم میکنم و میذارم دو ساعت با شعله کم حرارت ببینه. آبش که کم شد، دوباره نیم استکان آب سرد میریزم روش.
🌸 آب سرد باعث میشه گردو زودتر روغن پس بده🌸
مرغ رو هم با پیاز و یک کم نمک و زردچوبه و یک کوچولو دارچین، تو قابلمه جداگانه، میذارم بپزه.
بعد دوساعت که گردو حسابی پخت و روغن داد، رب انار میریزم و یک کم شکر. بسته به میزانی که بخوام شیرین یا ملس یا ترش بشه، هم میزنم و میزان رب و شکر رو تنظیم میکنم. یک کم که باهم جوش خوردن، مرغ ها رو بهشون اضافه میکنم. چند تا آلو خورشتی هم برای کم کردن گرمی گردو داخل خورش میندازم. حدود نیم ساعت صبر میکنم تا مرغ ها خوب با مخلوط گردو و رب انار بپزن و بعد سرو میکنم😀
نمیدونم چرا فسنجون غذای سختیه تو ذهنمون، در صورتیکه خیلی آسونه فقط زمان بره پختش
ما کبه رو با برنج درست میکنیم.
یه مقدار برنج رو با یک کم نمک و آب میذاریم رو گاز تا خوب بپزه، مثل وقتی که برنج کته میکنیم، وقتی خوب پخت چرخش میکنیم و یه تخم مرغ قاطیش میکنیم. بعضی ها یه سیب زمینی هم بهش میزنن تا خوب چسبنده بشه.
گوشت چرخ کرده، پیاز داغ، کشمش،ادویه جات و سبزیجات معطر (میتونید سبزی دلمه یا سبزی کوکو استفاده کنید) رو از قبل باهم خوب تفت میدین و میپزین و وقتی برنج اماده شد، اندازه یه توپک ازش برمیدارین، کف دستتون صافش میکنید و یکمقداری گود میکنید، از مواد داخلش میریزد و بعد مثل وقتی پیراشکی درست میکنیم، دورتادور مواد رو با برنج میپوشونیم و تو روغن سرخ میکنیم
نکاتی برای مرزنشینان
بعضی از زائرین برای رسیدن به مرزهای زمینی با ماشین شخصی‌شان به این شهرها میروند و مجبورند ماشینشان را در آن شهرها پارک کنند و به آن سوی مرز بروند.
اگر شما ساکن این شهرهای مرزی هستید و در طول زمان رفت و برگشت زوار در شهرتان هستید میتوانید کمک‌هایی به زوار کنید. ان شالله در ثواب زیارت آنها شریک هستید.
- اگر برایتان مقدور است و خانه هایتان پارکینگ دارد، آن را در اختیار زوار قرار دهید تا با خیال راحت و امنیت، ماشین‌هایشان را برای این چند روز ترک کنند.
- میتوانید امکانات پذیرایی و استراحت در زمان رفت یا برگشت زائرین برایشان فراهم کنید بخصوص بعد از اتمام مراسم و بازگشت مسافرین که پذیرایی در آن سمت مرز هم کاهش پیدا میکند.
- با توجه به غیرقابل پیش بینی بودن مسیر سفر، گاهی برخی زائرین در ساعات آخر روز تا نیمۀ شب به مرز می‌رسند و مکانی برای استراحت و گذراندن ساعت شب تا شروع به کار مجدد تشکیلات مرزی ندارند.
- اگر در شهرتان امکان میزبانی از زائرین را در محیط های عمومی مانند سالن‌های اجتماع یا سالن ورزشی مناسب و یا سرپناه شخصی مانند منزل خود مهیا کنید، زائر ابوسجاد(ع) را آن‌چنان که شایستۀ مکتب اهل بیت هست، گرامی داشته‌اید.
- امروزه مردم عراق که ده‌ها سال تحت سایۀ رژیم نژادپرست و دیکتاتور بعثی برای حفظ این سنت مبارزه کرده‌اند، از راه‌های دور و نزدیک به استقبال زائرین ایرانی و عراقی در مسیرهای متنوع صدها کیلومتری آمده و آنچه که در وسع و دامنۀ زندگی خود دارند در طبق اخلاص تقدیم میکنند.
اگر نرفتم، چه کنم؟
هرسال، عده‌ای از هم وطنان موفق میشوند به این سفر بروند و ایام اربعین را در کربلای حسینی حضور داشته باشند، ولی عده ی زیادی این سفر و زیارت اربعین قسمتشان نمی‌شود. اگر برای رفتن به این سفر تلاش کردید و دوست داشتید شما هم امسال جزو زائرین اربعین باشید، ولی قسمتتان نشده، میتوانید کارهای دیگری انجام دهید تا در ثواب زائران شریک شوید و امید داشته باشید ثواب زیارت اربعین، برای شما نیز نوشته خواهد شد.
- به بدرقه کسانیکه به این سفر میروند بروید. اگر در بین دوستان و آشناهایتان کسی به این سفر میرود، میتوانید بدرقه آنها بروید و علاوه بر همراهی دوستتان تا لحظه حرکت، به بقیه همکاروانیان و راهیان این سفر هم التماس دعا بگوئید. اگر هم آشنایی ندارید که امسال به این سفر میرود، میتوانید به مسجد محل یا پایگاه‌هایی که میدانید کاروان اعزام میکنند، بروید و زائران را بدرقه کنید. از آنها بخواهید در روز اربعین و پیادهروی شان شما را یاد کنند و برایتان دعا کنند؛ شما هم برایشان دعا کنید.
- میتوانید برای زائران، “سرراهی” تهیه کنید! از قدیمی رسمی بود که به مسافر توشه‌ای برای سفرش میدادند. شما میتوانید با توجه به وسایلی که یک زائر اربعین نیاز دارد، یکی از آنها را تهیه کنید و قبل سفر به آنها بدهید که هم در طول سفر از آن استفاده کنند و هم عاملی باشد که به یادتان باشند و برایتان دعا کنند. مثلا مقداری آجیل، مغزیجات مقوی. یا حتی کتابچه زیارت اربعین، یا یک لباس گرم، دمپایی راحت. یادتان باشد حتما قبل از بستن ساک‌شان این وسایل را به آنها برسانید، تا هم بدانند شما آن را برایشان تهیه کرده اید و خودشان دوباره آن وسایل را نخرند، هم اینکه بتوانند در ساک‌شان قرار دهند. این نکته را نیز فراموش نکنید که زائر اربعین وسیله زیادی و غیرضروری نمی‌تواند با خودش همراه کند، پس اگر خواستید سرراهی به آنها بدهید هم کم وزن و کم حجم باشد و هم از وسایلی باشد که در این سفر به کارشان میآید و احتیاج دارد. (میتوانید ستون وسایل مورد نیاز همین صفحه را بخوانید) اگر توان خریدن ندارید، میتوانید یکی از وسایل خود را امانت بدهید و بخواهید در سفر از آن استفاده کند و بعد از سفر به شما برگرداند. لباس یا کتاب دعا، قران وسایل خوبی برای امانت دادن هستند.
- بعضی از افراد هم بسته‌های فرهنگی درست میکنند و به دوستانی که به این سفر میروند، امانت میدهند تا در طول روزهای پیادهروی آنها را بین زائرین یا کودکان تقسیم کنند. مثلا سال پیش گروهی عروسک‌های کوچک نمدی که به شکل فرشته بود درست کرده بودند و به گروه‌هایی که به عراق رفتند، سپردند و آنها و در طول پیادهروی به دختران کوچک هدیه میدادند. اگر شما هم میخواهید مثل میزبانان عراقی به زائران حسین علیه السلام خدمتی کنید، هنوز دیر نشده. ابتدا کسی را که عازم این سفر است پیدا کنید و ببینید میتواند نذورات و هدایای شما را با خود ببرد و توزیع کند؛ و بعد آنچه مد نظرتان است تهیه کنید و به آن شخص برسانید. اگر میخواهید خوراکی نذر کنید، میتوانید هزینه مالی آن را امانت بدهید تا در همان نجف یا کربلا، تهیه کنند و بین مردم پخش کنند، اینکار باعث میشود هم ماده خوراکی خراب نشود، هم زائری که قبول کرده نذر شما را حمل کند، بار بیشتری از ایران حمل نکند.
مطلب اربعین همشهری جوان
- اگر سالهای قبل به این سفر رفته‌اید ولی امسال نتوانسته‌اید خودتان را به کربلا برسانید، میتوانید با نگاه کردن به عکسها و فیلم‌هایی که در سفرتان گرفته‌اید، حال و هوای سال قبل را برای خودتان زنده کنید. از چند روز قبل از اربعین که کاروان‌های پیاده از شهرهای مختلف عراق به سمت کربلا، راهی میشوند، شبکه‌های تلویزیون مستقیما آنجا را نشان میدهد. با دیدن مسیرهای پیادهروی و زائرین، حال و هوای سالهای قبل برایتان تداعی میشود و میتوانید خودتان را بین زائرین تصور کنید.
- چند سالیست در بعضی از شهرها، عزادارن به یاد پیادهروی اربعین مسافتی را در شهر خودشان پیاده میروند تا به یکی از بقاع متبرکه در شهرشان برسند. مثلا در تهران از میدان امام حسین علیه السلام این پیاده روی آغاز میشود تا حرم شاه عبدالعظیم حسنی. اگر در محل زندگی شما نیز چنین برنامه‌ای وجود دارد، میتوانید در آن شرکت کنید و به یاد پیادهروی به سمت کربلا باشید و دعا کنید سالهای بعد چنین زیارتی قسمت شما شود.
- به امامزاده شهرتان بروید. همیشه رفتن به امامزاده‌ها و مکانهای مذهبی، حس آرامش خاصی به آدم منتقل میکند. در روز اربعین عده زیادی به این مکانها میروند و در کنار هم زیارت اربعین را میخوانند. ساکنان تهران از حرم شاه عبدالعظیم حسنی غافل نشوند که در روایات آماده کسیکه ایشان را زیارت میکند، امید داشته باشد ثواب زیارت اباعبدالله برایش نوشته میشود.
- خواندن زیارت اربعین را فراموش نکنید. درست است که امسال حضور در کربلا و زیارت اباعبدالله از نزدیک قسمتتان نشده، ولی زیارت اربعین را از هرکجا که هستید میتوانید بخوانید و به امام سلام دهید.
مطالب قبلی درباره سفر اربعین را نیز بخوانید:
همه آنچه برای زیارت اربعین باید بدانیم ۱
همه آنچه برای زیارت اربعین باید بدانیم ۲
همه آنچه برای زیارت اربعین باید بدانیم ۳
همه آنچه برای زیارت اربعین باید بدانیم ۴
بخورید و بیاشامید ولی اسراف نکنید
در ایام پیادهروی در تمام طول مسیر و ساعات شبانه‌روز موکب‌ها از زائرین پذیرایی میکنند. غیر از زمان صبحانه، ناهار و شام در تمامی ساعات شما با میوه‌ها، شیرینی‌ها و مواد غذایی مختلف پذیرایی می‌شوید و موکبداران با خوشرویی از شما خواهش میکنند به موکب آنها بروید.
با این وجود اصرار به خوردن همه آنچه به شما تعارف میشود یا در مسیر توزیع میشود نداشته باشید. خوردن اغذیه متفاوت، ممکن است وضعیت مزاجی بدنتان را به هم بریزد و بعد از چند ساعت دلدرد بگیرید. پزشکان نیز درهم خوری و روی‌هم خوری در این سفر را به شدت نهی میکنند. علاوه بر این، در اکثر مواقع که گرسنه نیستید، مقدار زیادی از نذری‌ای که گرفته‌اید نخورده، باقی میماند و اسراف میشود.
در این مواقع چند نفر با یکدیگر یک نذری بگیرید یا باقی مانده آن را در کیفتان نگه دارید و هروقت گرسنه شدید آن را بخورید. فراموش نکنید اسراف حرام است و صورت خوبی ندارد که در مسیر زیارت، کار حرامی انجام دهید. بعضی از نذریهایی که داده میشود ممکن است به ذائقه و طبع شما سازگار نباشد، قرار نیست همه‌ی نذریها و خوراکی‌های مسیر را امتحان کنید و بخورید، پس سراغ آنها نروید تا هم دستگاه گوارشتان سالم بماند و هم اسراف نکرده باشید.
پاکیزه به زیارت اهل بیت برویم
در سالهای قبل گاهی دیده شده که برخی زائرین هموطن با رانندگان تاکسی مبلغی را طی میکنند ولی بعد از رسیدن به مقصد، نصف یا مقداری از مبلغ ذکر شده را به راننده پرداخت میکنند. این کارها علیرغم آن نوع میزبانی مهربانانه و خاص عراقیون بسیار عجیب است و بعید است بتوان ثواب و اثری از زیارت و برکات آن برای فردی که چنین رفتاری دارد در نظر گرفت.
در پاسخ به این حرکت بسیاری از تاکسی‌های عراقی، در میانۀ مسیر هزینۀ مقرر را از زائرین میگیرند و بعد آنها را به مقصد می‌رسانند. بسیاری از مردم عراق هنوز حالت پاکی و اخلاص روستانشینی را حفظ کرده‌اند و حربه‌های گناه و غیراخلاقی که متاسفانه در برخی نقاط ایران به زرنگی شناخته شده، در میان آنان رواج ندارد و جدای از ضرری که به آنان میزند، عامل تفرقه و بدبینی و زنده‌شدن سنت‌های زشت عرب و فارس نیز میشود.
مسافرانی که به سمت اهلبیت اخلاق میروند حتما باید به عاقبت کارهای ریز و درشتی که انجام میدهند فکر کنند. در صورتی که با چنین صحنه‌ای مواجه شدید، خوب است به هم‌وطن‌مان تذکر دهید و خطایش را تذکر دهید و اگر میتوانید جبران مالی کنید و حتی اگر این توان را نداشتید با رفتار و کلام و حتی ایما و اشاره در صدد جبران این رفتار برآیید.
زر فانصرف
در روز اربعین، ازدحام جمعیت در حرم و بین‌الحرمین بسیار شدید است و ممکن است موفق به ورود به حرم نشوید. بهتر است اصراری به ورود به حرم نداشته باشید مخصوصا خانمها بهتر است در این روز از همان خیابانهای اطراف زیارت بخوانند. طبق فتوای مراجع، ثواب زیارت اربعین را میبرید. بین مردم عراق نیز مشهور است که برخی علما از جمله آیه الله سیستانی گفته‌اند مدت زمان زیارت اربعین ده روز است. و هرکسی در این مدت زیارت کند, ثواب زیارت اربعین را برده است.
اختلاف‌افکنی ممنوع
با توجه به این که امسال یک روز اختلاف میان روز رسمی اعلام شده برای اربعین در ایران و عراق وجود دارد، بهتر است همانند مراسم حج طبق اعلام رسمی کشور میزبان عمل نمایید. برای حفظ شان این مراسم و به حداکثر رساندن هدف آن از کمترین اختلاف افکنی و تکروی اجتناب کنید امیرمؤمنان علی علیه السلام در خطبۀ ۲۷ نهج البلاغه نیز می‌فرمایند: «بر شما باد اجتناب از تفرقه، که دست خدا با جماعت است»
برخی جملات و اصطلاحات به عربی عراقی
اکثر خدام حرم همچنین مغازه داران اطراف حرم، و موکب داران بین راه فارسی را مقداری بلد هستند و میتوانید با آنها صحبت کنید. ولی ممکن است در موقعیتی قرار بگیرید که طرف مقابلتان هیچ آشنایی با زبان فارسی نداشته باشد، بهتر است کمی با زبان عربی آشنا باشید تا در این زمانها از آن کمک بگیرید. این نکته را بدانید که عربی با لهجه عراقی کمی با عربی صریح متفاوت است و تلفظ حروف و کلماتش نیز گاها سخت تر است و ممکن است طرف عراقی با تلفظ شما، متوجه منظورتان نشود. میتوانید برخی اصطلاحات را بر روی کاغذ یادداشت کنید و اگر نتوانستید با تلفظ صحیح آنها را ادا کنید، صورت نوشتاری آن را نشان دهید.
مَفتَهم شِتگول = نمیفهمم چی میگی
عِدکم؟ دارید
عِدکُم بَطانیه؟ پتو دارید؟
ضَیَعتُ = گم کردم
رجاءً لاادَفعنی . لطفا هل ندهید
شُوَیَ أعرف عربی = کمی عربی بلدم
هاذا اِشگِد سِعرَه؟ قیمت این چقدر است؟
عدکم مکان للنوم؟ جایی برای خواب دارید؟
تعال = بیا
روح = برو
لِیَش؟ چرا؟
شِنو؟ چی؟
اشلون؟ چطور؟
اشلونک؟ حالت چطوره (برای مذکر)
اشلونچ؟ حالت چطوره (برای مونث)
طَفْ = خاموش کن
عربانه = گاری، ویلچر، کالسکه
سائق = راننده
باهز = گران
رخیص = ارزان
کَیه = ون
باص = اتوبوس
خروج از کربلا
از بعد از ظهر روز اربعین، عده زیادی از زوار، مخصوصا زوار عراقی قصد برگشت به شهرشان را میکنند و تا چند روز بعد از اربعین این خروج موج جمعیت ادامه دارد. از چند روز قبل اربعین تا حدود سه روز بعد از آن، هیچ ماشینی حق ورود به شهر را، مخصوصا خیابانهای نزدیک بین الحرمین را ندارد. این ممانعت هم بخاطر جمعیت فراوان پیاده ایست که به کربلا آمده‌اند و هم برای حفظ امنیت شهر. به همین علت، مسافرینی که روز اربعین و دو روز بعدش قصد خروج از شهر را دارند، باید مسافتی را پیاده بروند تا به گاراژها و محدوده ای که ماشینها اجازه تردد در آن را دارند، برسند.
پیشنهاد ما این است، اگر عجله‌ای برای بازگشت ندارید، دو سه روز بعد از اربعین در شهر کربلا بمانید. هم خود شهر و حرمها کم کم خلوت میشود و میتوانید زیارت راحت تری داشته باشید و هم بعد از سه روز ماشینها اجازه ورود به شهر را پیدا میکنند و دیگر لازم نیست مسافت زیادی را برای خروج از شهر، پیاده طی کنید. به غیر از این موضوع، امسال اربعین در عراق روز چهارشنبه است و شب جمعه، شب زیارتی مخصوص اباعبدالله است، حیف است این راه را بروید و در کربلا حضور داشته باشید، ولی شب جمعه آنجا نباشید. پس اگر عجله ندارید، یا میتوانید برنامه‌تان را طوری ترتیب دهید که روزهای بیشتری در کربلا بمانید، برنامه سفرتان را طوری بچینید که چند روز بعد از اربعین در کربلا بمانید.
مطالب قبلی درباره سفر اربعین را نیز بخوانید:
همه آنچه برای زیارت اربعین باید بدانیم ۱
همه آنچه برای زیارت اربعین باید بدانیم ۲
همه آنچه برای زیارت اربعین باید بدانیم ۳
همه آنچه برای زیارت اربعین باید بدانیم ۵
نکات حین سفر
تمام طول مسیر از نجف تا ابتدای شارع العباس در کربلا بوسیله ستون‌هایی شماره گذاری شده است. این ستون یا عمودها پنجاه متر باهم فاصله دارند و کمک بزرگی به زائران است تا علاوه بر اینکه فاصله‌شان تا کربلا را حساب کنند، با همسفری‌هایشان پای این ستون ها قرار بگذارند. از ابتدای سفر با همسفرهایتان قرار بگذارید که درصورت جدا شدن از هم سر عمود پنجاهم یا صدم بیاستید. این قرار گذاشتن‌ها به خودتان و برنامه ریزی سفرتان بستگی دارد. یادتان باشد جوری قرار نگذارید که بیشتر باعث سرگردانی‌تان شود. اگر گروهی میخواهید باهم به کربلا برسید،حتما هر روز ستون خاصی را قرار بگذارید که برای ناهار یا نماز در کنار آن جمع شوید و منتظر بقیه بمانید یا مثلا شب برای خواب همگی در حسینیه کنار ستون ۱۰۰۰ جمع شوید.
در طول مسیر پیاده روی این نکات غذایی را رعایت کنید:
- • سعی کنید صبحانه‌ها پنیر نخورید. مخصوصاً کسانیکه سابقه نقرس دارند. اسیداوریک خونتان بالا میرود و درد مچ‌پایتان ادامه‌ی پیادهروی را برایتان سخت میکند.
• غذاهای خیلی چرب، خیلی سرخ شده نخورید
• آب یا نوشیدنیهای خیلی سرد را کمتر بیاشامید.
• هر روز حتما میوه بخورید تا مزاجتان به هم نخورد.
صلوات شمار کوچکی با خود ببرید و در طول مسیر ذکر و صلوات بفرستید. اگر موبایلتان را با خود برده اید اسامی دوستانتان را از دفترچه آن بخوانید و قدم هایتان را به نیت دوستانتان بردارید و برای آنها دعا کنید.
در طول مسیر با زائرین دیگر، مخصوصا زائرین غیرایرانی صحبت کنید، حتی با کسانیکه در موکب‌ها از شما پذیرائی میکنند. گاهی تعجب میکنید از اینکه شخصی که جلوی شما ایستاده و به شما چای میدهد یا اصرار میکند پایتان را بمالد، یا روی زمین نشسته و سینی غذا را بر سر گذاشته تا شما از آن غذا بردارید وکیل معروفی است یا عضو شورای شهرش است یا دکتری است از فلان شهر اروپا
موبایل‌های کشور عراق در آن روزها به سختی خط میدهد و تماس گرفتن با موبایل کار سختی میشود. از قبل از سفر به خانواده‌هایتان بگوئید اگر در آن چند روز پیادهروی نتوانستید با آنها تماس بگیرید، نگران نشوند، مشکل از خطوط ارتباطی و شلوغی بیش از حد آن است و شما سالم و سلامت در حال راه رفتن هستید! البته بعضی از موکب‌های مسیر، تلفن در اختیار زائران قرار می دهند تا با هرنقطه از دنیا که خواستند، مجانی تماس بگیرند؛ زیاد نگران نباشید، فقط باید این موکب‌ها را پیدا کنید.
برنامه پیاده‌روی‌تان را طوری بریزید که صبح‌ها بعد از نماز حرکتتان را شروع کنید و کمی مانده به غروب توقف کنید و در یکی از حسینیه‌ها ساکن شوید و استراحت کنید. ممکن است اگر بعد از غروب به راه رفتن ادامه دهید، دیگر جایی برای استراحت در حسینیه‌ها پیدا نکنید.
اگر در طول مسیر به هر دلیلی قادر به ادامه پیمودن پیاده راه نبودید، نگران نشوید. میتوانید با ماشین‌هایی که در جاده حرکت میکنند، خود را به کربلا برسانید.
اگر طی شب، زائرانی به موکب آمدند و جای خواب و استراحت نداشتند، مهربان باشید و کمی وسایلتان را جمع کنید تا همگی زائران بتوانند استراحت کنند. در برخی از مناطق مسیر که روستا یا منطقه مسکونی وجود دارد، اهالی آن منطقه شما را دعوت به خانه‌هایشان میکنند تا شب را آنجا بگذرانید. اکثر این افراد، غیر از مکانی برای خواب، پذیرای شام آن شب و صبحانه فردای‌تان نیز هستند.
این سفر فرصت بسیار خوبی است که تمرین صبر، از خودگذشتی و تحمل سختی و وفق دادن خودتان با شرایط موجود را بکنید. سعی کنید از تمامی فرصت ها استفاده کنید.
نکات بهداشتی
اکثر افرادی که به عراق و عتبات مقدسه سفر میکنند، بخاطر شرایط آب و هوایی این کشور و بعضا بخاطر شرایط بهداشتی دچار بیماری و سرماخوردگی ویروسی میشوند. سفر اربعین، مخصوصا کسانیکه مسیر نجف تا کربلا را پیاده میروند، بخاطر شلوغی و ازدحام زیاد مردم و آلودگی‌هایی که در این مواقع بوجود می آید، هم از این قاعده مستثنی نیست و زائران باید برای حفظ سلامتی خودشان و باقی زوار و مسافرین مسائل بهداشتی و پاکیزگی خود و محیط پیرامونشان را رعایت کنند. خواندن نکاتی که در ادامه می آوریم به شما کمک میکند تا در این سفر نظافت و سلامتی خود را حفظ کنید.
- اگر تابه‌حال به عتبات رفته باشید، با این مسئله مواجه شده‌اید که بهداشت در آنجا از دید ما ایده‌آل نیست. بهداشت فردی را رعایت کنید تا دچار مشکل نشوید ولی در رعایت نکات بهداشتی وسواس نداشته باشید. بدانید در این سفر ممکن است خیلی از ایده‌آل‌های بهداشتی شما محقق نشود پس خود و همسفرانتان را خیلی اذیت نکنید.
- یکسری وسایل بهداشتی را از قبل سفر باید تهیه کنید و در ساکتان داشته باشید تا آنجا به مشکل برنخورید. یکی از این وسایل دمپایی است. یک دمپایی پلاستیکی تمیز و سبک با خود داشته باشید و برای رفتن به سرویس بهداشتی از آن استفاده کنید، اینکار باعث میشود هم براحتی وضو بگیرید و هم بتوانید پاهایتان را با آب و صابون بشویید و کمی از خستگی‌تان کم کنید. اینکار باعث میشود پاهایتان تمیز بماند و میکروب بین انگشتانتان جمع نشود و همچنین پاهایتان برای ادامه راه با اینکار نشاط میگیرند و پاکیزه میشوند و تاول نمیزنند.
- حتما یک صابون کوچک با خود بردارید هم برای شستن پاهایتان که بالا نوشتیم، و هم برای شستن دستهایتان بعد از خوردن غذا یا استفاده از سرویس بهداشتی. اغلب سرویس‌های بهداشتی بین راه صابون ندارند یا تمام کرده اند.
- برای تمیز کردن دستانتان بعد از خوردن غذا یا میوه های آبدار میتوانید از دستمال مرطوب هم استفاده کنید. پس حتما یک یا دو بسته دستمال مرطوب با خود داشته باشید. این دستمالها میتواند گردوغبار را از صورتتان هم بزداید یا اگر تعریق بدنتان زیاد است و امکان استحمام ندارید، باز میتوانید از این دستمالها استفاده کنید.
- یک شال یا کمربند طبی با خودتان ببرید و در طول مسیر کمرتان را با آن محکم ببندید اینکار باعث میشود به کمرتان کمتر فشار بیاید و قدمهایتان را راحت تر بردارید. آقایان روسری، چفیه یا کلاهی همراه خود داشته باشند و سر خود را با آن ببندند تا هم از آفتاب و نور شدید در امان باشند، هم از باد و سوزهای سرد صبحگاهی. از چفیه میتوانید به عنوان حوله هم استفاده کنید.
- لباس زیرهایتان را از الیاف نخی استفاده کنید تا بر اثر پیاده روی و گاهی گرمای هوا و تعریق کمتر دچار مشکل شوید. اگر لباسهای قدیمی دارید، میتوانید آنها را با خودتان ببرید و بعد از مصرف، آنها را دور بریزید تا دیگر احتیاجی به شستشو و حمل کردن آنها نداشته باشید. میتوانید هم لباس زیر یکبار مصرف از داروخانه ها تهیه کنید و بعد از مصرف آنها را دور بیندازید. به خانم ها توصیه میکنیم از داروخانه پد روزانه تهیه کنند و برای بهداشت بیشتر، از آنها استفاده کنند.
- مسواک و خمیردندان یادتان نرود. میتوانید خمیردندان کوچکی بخرید تا فضای و وزن کمتری داشته باشد. ماسک یکبار مصرف هم بهتان خیلی کمک میکند هم در روزهای پیاده روی گاهی اوقات غبار و گردوخاک زیادی بلند میشود که نفس کشیدن با این ماسکها هم راحت تر و هم بهداشتی تر است و هم در شلوغی خود شهرها مخصوصا اگر خودتان کمی سرماخوردگی داشته باشید، این ماسکها باعث میشود هم مریضی تان به باقی زوار منتقل نشود، هم خودتان کمتر هوای آلوده تنفس کنید. اگر میتوانید ماسک دارای تهویه تهیه کنید و اگر از ماسکهای معمولی پارچه ای استفاده میکنید آنها را هر ساعت عوض کنید وگرنه کارکردشان را از دست میدهند.
- چند چسب زخم هم با خودتان بردارید، ممکن است اتفاقی برای خودتان یا اطرافیانتان بیفتد و فاصله تان تا مراکز بهداشتی و هلال احمر زیاد باشد، این چسب زخم ها کمک میکند تا رسیدن به آن مراکز از خونریزی یا آلودگی محل زخم، جلوگیری کنید.
- امکان هرروز استحمام کردن در آن روزها ممکن نیست،پس سعی کنید از مام یا اسپری استفاده کنید. لباسهایتان را تعویض کنید و با رعایت مسائل بهداشتی هم نظافت و سلامت خودتان را تضمین کنید هم باعث آزار دیگران نشوید.
- در کل یادتان باشد در این سفر باید خودتان را به شرایط وفق دهید و بدانید این سفر، مخصوصا روزهای پیاده روی شبیه سفری که به هتل بسیار تمیزی میروید، نیست.
توصیه‌های طب سنتی برای این سفر:
- مقداری مساوی بادام و شکر را آسیاب و پودر کرده و باهم مخلوط کنید و با خود همراه داشته باشید. در طول پیادهروی برای جلوگیری از افت قند خون و ضعف چند قاشق از آن بخورید. اگر پودر کنجد داشته باشید، میتوانید به این مخلوط اضافه کنید.
- برای جلوگیری از سرماخوردگی هر روز یک قرص مولتی ویتامین بخورید و در تمام طول مسیر، ماسک روی بینی و دهانتان داشته باشید. قرص جوشان ویتامین ث نیز مفید است. اگر علائم سرماخوردگی در بدنتان مشاهده کردید سریع قرص مکیدنی ویتامین ث بخورید و اگر میتوانید آب نمک قرقره کنید.
- برای جلوگیری از تاول زدن پاهایتان، حتما کفش مناسب و راحتی بپوشید. دور انگشتان پایتان را با چسب ضد حساسیت ببندید. از قبل از شروع سفر، چندبار پاهایتان را با مخلوط حنا یا روغن حنا، پودر مورد و گلاب چرب کنید. در حین پیادهروی هرزمانی برای استراحت ایستادید پایتان را چرب و ماساژ دهید. زمان وضو، پایتان را با آب و صابون بشویید. اگر نتوانستید این موراد را رعایت کنید و پایتان تاول زد، کمی پودر مورد با خودتان داشته باشید و آن را با چند قطره آب قاطی کرده و به صورت خمیر درآورید و روی تاول بگذارید. کمی صبر کنید تا خمیر خشک شود و آنگاه آن را ببندید و جورابتان را بپوشید.
- برای گرفتگی عضلات پماد اکبر دو حکیم مومن مناسب است.
کجا بمانم؟
اگر انفرادی به این سفر میروید و مکانی برای اسکان ندارید، زیاد نگران نباشید.
- در ایام اربعین، خیلی از ساکنین شهر نجف و کربلا درب‌های منازلشان را باز می‌گذارند و از زائرین اباعبدالله پذیرایی میکنند. بعضی از آنها به خیابانهای ورودی شهر می‌آیند و از مسافران دعوت میکنند به خانه آنها بروند. یا برخی درب خانه‌هایشان را باز می‌گذارند به نشانه اینکه آمادگی میزبانی از زائرین را دارند. اگر درب خانه‌ای را دیدید که باز است قبل از ورود در بزنید و سوال کنید که جا برای اسکان شما دارند یا نه.
- به غیر از خانه‌های ساکنین شهرها، حرم‌های نجف و کربلا نیز حسینیه و سالن‌های بزرگی را در اطراف حرم، مخصوص اسکان زائرین قرار داده‌اند. میتوانید از خادم‌های حرم آدرس این حسینیه‌ها را بگیرید و آنجا ساکن شوید. حسینیه‌های دیگری نیز در سطح شهر وجود دارند که در ایام اربعین به صورت رایگان در اختیار زائرین قرار دارند.
- در طول روزهای پیادهروی نیز همگی زائرین در موکب‌ها و حسینیه‌های بین راه استراحت میکنند. برای استراحت و استفاده از خدمات موکب‌ها هیچ مبلغ و هزینه‌ای لازم به پرداخت نیست.
مطالب قبلی درباره سفر اربعین را نیز بخوانید:
همه آنچه برای زیارت اربعین باید بدانیم ۱
همه آنچه برای زیارت اربعین باید بدانیم ۲
همه آنچه برای زیارت اربعین باید بدانیم ۴
همه آنچه برای زیارت اربعین باید بدانیم ۵
مسافت خروجی شهر نجف تا کربلا: هشتاد کیلومتر
مدت زمان پیادهروی: حدود سه روز و دو شب
میزان پیادهروی روزانه: هفت الی هشت ساعت
بهترین زمان پیاده روی: بعد از نماز صبح تا قبل اذان مغرب
بهترین روز حرکت از نجف: عصر شانزدهم یا صبح هفدهم صفر
چگونگی طی کردن: این مسیر را هم بصورت پیاده و هم با ماشین میتوانید طی کنید
توشه راه:
اولین وسیله مهم گذرنامه‌تان است. یادتان باشد بدون داشتن گذرنامه معتبر که شش ماه تا تاریخ اعتبارش زمان مانده است، شما امکان خروج از کشور را نخواهید داشت. اگر بصورت انفرادی به این سفر میروید، باید از قبل ویزا تهیه کرده باشید و اگر بصورت گروهی راهی این سفر هستید، گذرنامه و ویزایتان دست مدیر کاروان است و نزدیک مرز به شما تحویل میدهند. به شناسنامه و کارت ملی هیچ احتیاجی ندارید و بهتر است اصلا با خودتان این مدارک را نبرید.
یک کیف کوچک گردنی با خودتان بردارید و گذرنامه‌تان را درون آن بگذارید تا دسترسی به آن سریع‌تر باشد. در طول سفر میتوانید پول یا وسایلی که بهتر است جای امن‌تر و دردسترس‌تری برای خودتان داشته باشند، مثل موبایل، درون آن بگذارید.
ساکی است که برای وسایلتان انتخاب میکنید نیز بسیار مهم است، بهترین ساک برای این سفر، کوله‌پشتی است. میتوانید در طول مسیر آن را به پشتتان بیندازید و راحت‌تر باشید. اگر کوله‌تان پیش‌سینه داشته باشد که بتواند کوله را به بدنتان ببندید و فیکس کنید، بهتر است. سعی کنید تاجایی که میتوانید کمترین بار و سبکترین وسیله‌ها را برای خود بردارید؛ هرچه سبک‌تر، راه رفتن‌تان در این ۸۵ کیلومتر بهتر و کمردرد و پادرد گرفتن‌تان هم کمتر است.
اگر ساکتان سنگین شد یا چند نفر باهم یک ساک برداشتید، برای راحت‌تر حمل کردنشان میتوانید یک سبد خرید چرخدار یا کالسکه بچه ببرید و ساک و وسایلتان را روی آن قرار دهید.
کوله ما بر روی سبد خرید
یکی از مهم‌ترین لوازم این سفر پاپوش است. تصور کنید میخواهید سه روز پیاده راه بروید، برای کمتر اذیت شدن پاهایتان و بهتر حرکت کردن، چه کفشی انتخاب میکنید؟ بهتر است کفشی که تازه خریداری کرده‌اید و زیاد آن را نپوشیده‌اید، انتخاب نکنید؛ اگر کفشی دارید که ضربه‌گیر دارد یا پایتان در آن عرق نمیکند، آن را بردارید یا هر کفش دیگری که تابحال مسیری را با آن پیاده رفته‌اید و پایتان را اذیت نکرده است. اکثر زائران عراقی برای طی مسیر از دمپایی استفاده میکنند که باعث جریان داشتن هوا در پا و بین انگشتان میشود. میتوانید قبل از سفر، برای پند ساعتی با دمپایی به پیاده روی بروید و امتحان کنید با دمپایی راحت هستید یا خیر.
اگر یک دمپایی همراه داشته باشید، به راحتی میتوانید در هر استراحت‌گاهی پاهایتان را با آب و صابون بشوئید و تمییز کنید و کمی از خستگی‌تان کم کنید و از زدن تاول که باعث میشود طی کردن بقیه راه برایتان مشکل شود، جلوگیری کنید.
در سه روز پیادهروی، شما مهمان موکب‌ها و هیات‌ها هستید که کل سال منتظر چنین روزهایی هستند تا از زائران حسین به بهترین نحو پذیرایی کنند، پس لازم نیست هیچ خوراکی با خودتان بردارید مگر انجیرخشک یا آلو و عناب اگر مزاج حساسی دارید یا مقداری مغز خوراکی و کشمش و مویز برای نیرو گرفتن هنگام پیادهروی.
یک شال یا کمربند طبی با خودتان ببرید و در طول مسیر کمرتان را با آن محکم ببندید. آقایان روسری، چفیه یا کلاهی همراه خود داشته باشند و سر خود را با آن ببندند تا هم از آفتاب و نور شدید در امان باشند، هم از باد و سوزهای سرد صبحگاهی. از چفیه میتوانید به عنوان حوله نیز استفاده کنید.
در طول مسیر موکب‌هایی هستند که انواع قرص و دارو به زائران ارائه میدهند. علاوه بر آنها هلال‌احمر ایران هم در طی مسیر فعال است، پس نگران سرماخوردگی و سردرد احتمالی نباشید؛ ولی اگر قرص یا داروی خاصی استفاده میکنید باخود بردارید. کرم پیروکسیکام، قرص متاکاربامول برای عوارض احتمالی پیاده روی طولانی حتما همراه خودتان بردارید. قرصهای تقویتی «فارماتون» یا «دیکلوفناک» هم برای پادرد و کمردرد مناسب هستند.
سه روز قرار است راه بروید و ممکن است پاهایتان عرق سوز شوند، یک پودر بچه کوچک یا پماد برای این مواقع اگر داشته باشید، خوب است.
اگر میتوانید قرص جوشان مولتی ویتامین یا قرص معمولی مولتی ویتامین همراه خودتان ببرید و روزی یک عدد استفاده کنید تا قوای از دست رفته‌تان بازیابی شود. قرص جوشان ویتامین ث هم برای جلوگیری از سرماخوردگی احتمالی، به همراه داشته باشید.
نزدیک غروب آفتاب تا حدود ساعت ده صبح هوا سرد است. بهتر است لباس گرم دکمه‌دار یا زیپ داری همراه خود داشته باشید تا بتوانید به راحتی بپوشید و دربیاورید. یا چند دست لباس متوسط همراه داشته باشید و روی هم بپوشید.. پیشنهاد ما این است یک کلاه، دستکش و جوراب گرم هم در ساکتان قرار دهید. اگر چتر کوچک و کم حجمی دارید حتما آن را نیز در ساکتان قرار دهید، ممکن است امسال باران، زایران را در طول مسیر همراهی کند.
اگر خیلی به مکان خواب‌تان حساس هستید، دو ملافه نازک و سبک یا کیسه خواب همراه خود داشته باشید و شبها از آن استفاده کنید.
بردن موبایل به اماکن مقدسه عراق امکان‌پذیر نیست و نمیتوانید از قران و مفاتیح درون آنها استفاده کنید، پس یک کتاب اعمال و زیارات این سفر حتما همراه خود داشته باشید.
حتما دوربین عکاسی یا موبایل دوربین دار همراه خود ببرید، صحنه‌هایی در این سفر می‌بینید که هیچ‌وقت دیگر در زندگی‌تان تکرار نمی‌شود.
شارژر موبایل، یا اگر دوربین باخودتان میبرید، شارژر دوربینتان را فراموش نکنید. پاوربانک نیز اگر دارید، با خود ببرید.در حسینیه های بین راه، پریز برق کمتر از تعداد زائرین ساکن در آن است، اگر میتوانید یک سه راهی با خودتان ببرید تا از یک پریز چند نفر بتوانند استفاده کنند. با اینکار هم وسیله خودتان شارژ میشود هم دیگران برایتان دعا میکنند.
یکسری روضه، سخنرانی و مرثیه‌خوانیهای خوب و گلچین از اینترنت دانلود کنید و در گوشی همراهتان یا اگر ام پی تری دارید، بریزید و در طول مسیر به آنها گوش دهید.
اختصاصی آقایان
یک چفیه یا شال حتما به همراه داشته باشید. در طول پیادهروی هم میتوانید سرتان را با آن ببندید و هم کمرتان را. اگر با خود کلاه برداشته‌اید که چه بهتر. سعی کنید سر و گوش‌هایتان در مسیر پوشیده باشد تا هم در طول روز از آفتاب و نور مستقیم خورشید در امان باشید و هم‌زمانی که هوا سرد میشود از سوز و سرما. کمرتان را هم با همان شال یا اگر کمربند طبی دارید، ببندید. این کار باعث میشود هم بهتر راه بروید و هم کمردرد نگیرید.
اختصاصی خانمها
اکثر خانمها در این سفر پوشش چادر دارند. برای ورود به اماکن متبرکه نیز پوشش چادر الزامی است. اگر در ایران چادر به سر نمی‌کنید فراموش نکنید یک چادر مشکی با خودتان داشته باشید.
پوشیه وسیله‌ای است که اغلب زنان عرب با آن صورت خود را می‌پوشانند. در این سفر، مخصوصا زمان پیادهروی اگر پوشیه داشته باشید، بسیار به کارتان میآید و علاوه بر حفظ حجاب، صورتتان را در برابر سرما، نور خورشید و گردوغبار محافظت میکند. پوشیه را در ایران هم میتوانید تهیه کنید ولی پیدا کردنش در مغازه‌های نجف راحت‌تر است. خودتان هم میتوانید یک پارچه مشکی را کمی بزرگ‌تر از صورتتان مستطیل شکل ببرید و به ۲ سر آن کش بدوزید و از آن مانند پوشیه استفاده کنید.
حواستان به بهداشت فردی‌تان باشد. وسایلی که فکر میکنید در این سفر احتیاج‌تان میشود را حتما همراه داشته باشید؛ از لباسهای نخی تا لوازم بهداشتی.
چه پولی ببریم؟
با توجه به عدم ثبات نسبت دینار عراقی و ریال ایرانی، در عراق تجار برای سهولت کار، یک نرخ تقریبی تبدیل در نظر میگیرند که گاه‌به‌گاه تغییر میکند و این نرخ عمدتا در قیاس با نرخ تبدیل دلار چندان دقتی به همراه ندارد. بنابراین پیشنهاد میکنیم برای استفاده حداکثری از مبلغی که به همراه میبرید، آن را در ایران به دینار عراقی یا دلار تبدیل کنید. در صورت تبدیل کردن به دلار نیز امکان تبدیل آن به دینار در عراق وجود خواهد داشت و شما در هنگام بازگشت نیز به سهولت میتوانید آن را به ریال تبدیل نمائید.
حتما مبلغ مطمئنی با خودتان داشته باشید که در آنجا با مشکل مواجه نشوید. مخصوصا اگر انفرادی به این سفر رفته‌اید علاوه بر مبالغی که برای رفت و برگشت و اسکان آنجا در نظر گرفته‌اید، مبلغ بیشتری را با خود داشته باشید تا اگر در آنجا مشکلی پیش آمد بتوانید از آن استفاده کنید. چون آنجا هیچ عابر بانکی وجود ندارد که بتوانید از آن پول بگیرید و ممکن است کسی را نیز پیدا نکنید که به شما قرض دهد.
بعضی از فروشندگان یا راننده‌های عراقی با چک پول‌های ایرانی آشنایی ندارند. اگر چک پول ایرانی همراه خود میبرید، بهتر است آن را در صرافی‌ها به دینار عراقی تبدیل کنید.
مبالغی را نیز که با خود میبرید در چند جای مختلف کیف و لباستان بگذارید. همه‌ی مبلغ را در یک جیب یا کیف پولتان نگذارید و احتمال این را بدهید که ممکن است کیفتان را گم کنید.
زمان سفر
کاروان‌های ایرانی اکثراً مسیر نجف به کربلا که هشتاد کیلومتر است را پیادهروی میکنند. پیمودن این مسیر بصورت پیاده تقریبا سه روز طول میکشد. شما میتوانید سفرتان را طوری برنامه ریزی کنید که دو روز یا یکروز در نجف بمانید و روز هفدهم صفر از نجف به سمت کربلا حرکت کنید و شب بیستم، یعنی شب اربعین به کربلا برسید. شب و روز اربعین در کربلا باشید و فردا یا یکروز بعدش به کشور بازگردید. میتوانید یکروز هم به زیارت کاظمین بروید. اگر هوایی به این سفر میروید و پروازتان به بغداد است، بهتر است زیارت کاظمین را همان ابتدای سفر انجام دهید، ولی اگر زمینی رفته اید یا با پرواز نجف، بهتر است بعد از کربلا به کاظمین بروید.
زائران کوچک
اگر میخواهید با بچه‌ها پیادهروی اربعین را تجربه کنید باید حواستان باشد که شرایط سفر را با توجه به شرایط کودک خود هماهنگ کنید. اگر تصمیم گرفته‌اید همراه کودک خردسالتان به این سفر بروید، باید تمام جوانب و مشکلاتی که ممکن است برایتان به‌وجود آید را قبل از آغاز سفر درنظر بگیرید. شما باید وسایل بیشتری با خود بردارید تا هم خودتان و هم کودکتان شرایط بهتری داشته باشد. فراموش نکنید که باید صبر و تحملتان را در این سفر، از قبل بیشتر کنید و برای بازی با کودکتان زمان و وقت بگذارید.
اگر کودک شما زیر ۶ سال سن دارد، حتی اگر طاقت نشستن طولانی در کالسکه را ندارد، کاسکه را با خودتان ببرید. در طول پیادهروی میتوانید وسایلتان را به دسته‌های کالسکه آویزان کنید، پس حتما از سلامت چرخ‌ها و میله‌هایش مطمئن باشید. کاور یا روکش بارانی کالسکه را نیز حتما ببرید. علاوه بر آن گردوخاک فراوانی در برخی نقاط پیادهروی وجود دارد، کاور کالسکه را کامل بکشید تا کودکتان اذیت نشود. اگر کالسکه خراب شد، نگران نباشید، در طول مسیر افرادی هستند که صلواتی کالسکه‌تان را روبه‌راه میکنند.
یک پارچه یا چفیه بزرگ نخی به همراه داشته باشید. روزها مخصوصا نزدیک ظهر که هوا گرم میشود، آن را کمی خیس کنید و روی کالسکه بیندازید تا آفتاب و گرما فرزندتان را بی‌تاب و خسته نکند.
حتما چند ماسک بهداشتی همراه خود داشته باشید. هرچند احتمالا کودکان تحمل نگهداشتن ماسک بر دهان و بینی را بیشتر از ۱۵دقیقه ندارند، ولی زمانی که گردوخاک بلند میشود، همان ۱۵دقیقه نیز سودمند است.
در طول مسیر چادرهای هلال‌احمر وجود دارد ولی برای مواقع اضطراری داشتن کمی دارو کمک‌تان میکند. مثل شربت استامینوفن و سرماخوردگی کودکان یا قطره برای رفع تب یا اسهال، پماد سوختگی هم همراه داشته باشید.
اگر کودکتان پوشک میشود، به مقدار کافی پوشک بردارید. البته آنجا پوشک پیدا میشود ولی بهتر است پوشکی که از قبل امتحان کرده‌اید استفاده کنید تا از سوختگی یا مشکلات احتمالی جلوگیری کنید.
اگر فرزندتان راه میرود، حتما علاوه بر کفش، یک دمپایی برایش بردارید. این سفر طولانی است و فرزندتان اگر تمام راه کفش داشته باشد، اذیت میشود. علاوه بر این، موقع استفاده از سرویس بهداشتی یا اسکان در موکب‌ها پوشیدن یا درآوردن دمپایی راحت‌تر است.
شبها و سحرها تا حدود ساعت ۹ صبح، هوا سرد است. لباس گرم مثل کاپشن، شال گردن، دستکش و کلاه را فراموش نکنید. حتما یک پتوی کوچک هم بردارید تا وقتی کودکتان در کالسکه است رویش بیندازید و یا عنوان پوشش از سرما، روی خود کالسکه بیندازید طوری که محوطه داخلی کالسکه را بپوشاند. میتوانید یک کیسه آب گرم هم داشته باشید و با احتیاط از آن برای گرم نگه داشتن فضای داخل کالسکه استفاده کنید.
درصورتی که مشکلی مانند بیماری یا کم‌توان شدن برای خودتان یا فرزندتان به‌وجود آمد، به هیچ وجه اصرار به ادامه راه به‌صورت پیاده نداشته باشید. در کنار جاده میتوانید سوار ماشین شوید و در ورودی شهر کربلا منتظر همسفرانتان بمانید.
اگر کودکتان غذاخور است، حتما قاشق و چنگال کوچکی همراه خود ببرید. یک ظرف غذای دردار هم بردارید تا اگر در زمان ناهار یا شام، کودکتان میل به خوردن نداشت، مقداری از غذا را نگه دارید و هرزمانی کودکتان گرسنه شد، به او بدهید.
خوراکی‌هایی که خوب است برای کودکتان ببرید
- بهتر است برای روزهای پیادهروی برای کودکتان مقداری خوراکی همراه داشته باشید. خوراکی‌های مختلفی مانند ذرت بو‌داده، آبنبات چوبی، نخودچی کشمش، گندمک و برنجک، چوب‌شور، پاستیل، بیسکوییت‌های کوچک که کم‌حجم هستند تهیه و در بسته‌های کوچک تقسیم‌شان کنید. این کار باعث میشود در دفعات مختلف به کودکتان، خوراکی‌های مختلفی دهید که برایش جذابیت دارد و اگر هم کودکی در کنارتان بود، از آن بسته‌ها به او نیز بدهید. حتی میتوانید خوراکی‌ها را به نیت نذری بدهید تا هم ثواب کنید هم کودکان دیگر را خوشحال کنید و هم فرزند خودتان بخشش را یاد بگیرد.
- بهتر است کمی سنجد هم داشته باشید برای زمان‌هایی که کودکتان اسهال میشود و همچنین کمی برگه زرد آلو یا آلو و انجیرخشک و لواشک برای زمان‌هایی که دچار یبوست میشود.
- یک زیرانداز کوچک داشته باشید تا زمان‌هایی که فرزندتان می‌خواهد غذا یا خوراکی بخورد، زیرش پهن کنید تا فرش و فضای موکب کثیف نشود. میتوانید از یک چفیه یا چند تکه سفره یکبار مصرف استفاده کنید.
- در طول مسیر پیادهروی میوه‌های مختلفی مثل موز، پرتقال، سیب یا آبمیوه به زائران داده میشود. حتما هر روز به کودکانتان میوه شسته دهید. بعضی از موکب‌ها هم شیر داغ توزیع میکنند و میتوانید از آن به بچه‌ها بدهید.
اسباب بازی‌هایی که خوب است با خود داشته باشید
- مقداری اسباب‌بازی همراه خود داشته باشید تا فرزندتان با آنها سرگرم باشد. سعی کنید اسباب‌باز‌ی‌های کم‌حجم و سبک با خودتان ببرید. زمان انتخاب اسباب‌بازی این احتمال را بدهید که ممکن است آنها را گم کنید یا جا بگذارید، پس چیزی انتخاب کنید که با از دست دادنش، زیاد ناراحت نشوید.
- اگر با کاروان به این سفر میروید و میدانید بچه‌های دیگری نیز در کاروان هستند، میتوانید با والدین آنها هماهنگ کنید تا هرخانواده یک نوع اسباب‌بازی بیاورد.
- اصولا حل اختلاف بین بچه‌ها درباره اسباب‌بازی، کار سختی است. بهتر است اسباب‌بازی‌ای به همراه داشته باشید که بشود چند بچه با هم بازی کنند؛ مثلا بادکنک یا توپ بادی که هم کم‌حجم است و میتوانید هربار بادش را خالی کنید و هم چند بچه می‌توانند با هم بازی کنند. یا میتوانید از بازی‌های سنتی مثل لی‌لی‌حوضک یا اتل‌متل‌توتوله کمک بگیرید و خودتان همراه بچه‌ها شوید و لحظاتی آنها را سرگرم کنید.
- کتاب را فراموش نکنید. مخصوصا اگر کودکتان عادت دارد قبل از خواب برایش کتاب بخوانید. کتاب‌هایی که تصاویر زیاد و رنگارنگی دارند، برای بچه‌ها جذاب‌تر هستند.
- میتوانید یک بسته نی با خودتان داشته باشید. هم برای نوشیدن مایعات از آنها استفاده کنید، هم بعضی‌هایشان را برای بازی کودکتان کنار بگذارید؛ مثلا با قرار دادن نی‌ها کنار هم، برایش تصویر بسازید.
مطالب قبلی درباره سفر اربعین را نیز بخوانید:
همه آنچه برای زیارت اربعین باید بدانیم ۱
همه آنچه برای زیارت اربعین باید بدانیم ۳
همه آنچه برای زیارت اربعین باید بدانیم ۴
همه آنچه برای زیارت اربعین باید بدانیم ۵
از اوایل محرم امسال، برای چند مجله و روزنامه مطالب مختلفی درباره پیادهروی اربعین نوشتم. قسمت‌های مختلفی از مطالب رو اینجا میگذارم. بعضی از مطالب ممکنه برای امسال دیگه کاربردی نداشته باشه ولی برای زائرین سالهای بعد، مفید است. (بخاطر طولانی بودن مطلب، آن را در چند پست مختلف منتشر میکنم) التماس دعا
تاریخچه
زیارت اباعبدالله در روز اربعین در طول تاریخ جایگاه عظیمی داشته و احادیث زیادی از ائمه و توصیه‌های فراوانی از علمای دین در رابطه با زیارت اربعین داریم و در حدیثی از پیامبر یکی از پنج علامات مومن، زیارت اربعین ذکر شده است. طبق اسناد تاریخی جابر بن عبدالله انصاری که از یاران پیامبر بود و بخاطر نابینایی نتوانست امام حسین را در کربلا یاری دهد، نخستین زائر اربعین کربلا در ۱۳۷۵ سال پیش، یعنی چهل روز پس از واقعه عاشورا سال ۶۱ هجری است.
در برخی اسناد تاریخی آمده در زمان شیخ انصاری زیارت اربعین با پای پیاده رسم بوده ولی بعد از ایشان در دوره ای فراموش میشود و شیخ میرزا حسین نوری مجددا این سنت را در عید قربان، احیا میکنند و هرساله تا سال ۱۳۱۹ هجری، پای پیاده به زیارت اباعبدالله میرفتند.
در طول تاریخ این سنت پیادهروی با پای پیاده کم و بیش وجود داشته است. در قرن اخیر نیز در زمان حکومت حسن البکر بر عراق این پیادهروی هرساله انجام میشد تا سال ۷۶ میلادی که بین زائرین و نیروهای حکومت درگیری و کشتاری رخ داد و سالهای بعد این حرکت بصورت علنی انجام نگرفت. در زمان حکومت صدام نیز بعضی از سالها صدام برای تظاهر به شیعه‌گری اجازه پیادهروی را به مردم میداد ولی اکثر سالها این حرکت بصورت مخفیانه و توسط بعضی از مردم و علما با حرکت در شب انجام میگرفت. تا بعد از سقوط صدام دوباره این حرکت عظیم آغاز شد و هرسال باشکوه‌تر از سال قبل برگزار میشود.
امام صادق(ع) درباره ثواب زیارت امام حسین(ع) با پای پیاده می‌فرماید: کسى که با پای پیاده به زیارت امام حسین(ع) برود، خداوند به هر قدمى که برمىدارد یک حسنه برایش نوشته و یک گناه از او محو مىفرماید و یک درجه مرتبهاش را بالا مىبرد، وقتى به زیارت رفت، حق تعالى دو فرشته را موکل او مىفرماید که آنچه خیر از دهان او خارج میشود را نوشته و آنچه شر و بد است را ننویسند و وقتى برگشت با او وداع کرده و به وى مىگویند: اى ولىّ خدا! گناهانت آمرزیده شد و تو از افراد حزب خدا و حزب رسول او و حزب اهلبیت رسولش هستی، به خدا قسم! هرگز تو آتش را به چشم نخواهی دید و آتش نیز هرگز تو را نخواهد دید و تو را طعمه خود نخواهد کرد.(کامل الزیارات ص۱۳۴)
گرفتن گذرنامه
برای رفتن به هر سفر خارج از مرزهای کشورمان، شما به گذرنامه معتبر که شش ماه تا پایان تاریخ اعتبارش باقی مانده است، احتیاج دارید. اگر تابحال گدرنامه نداشته‌اید یا تاریخ اعتبار ش تمام شده یا کمتر از شش ماه، اعتبار دارد، فورا برای گرفتن گذرنامه اقدام کنید تا به مشکلی برای رفتن برنخورید.
قبل از رفتن به شعب پلیس به اضافه ده، این مدارک را آماده کنید و با خودتان ببرید
- عکس: اگر یک عکس شش در چهار تمام رخ رنگی با زمینه سفید که در شش ماه اخیر گرفته‌اید، دارید که کارتان راحت‌تر است ولی اگر چنین عکسی ندارید به نزدیکترین عکاسی بروید و بگویید برای گذرنامه میخواهید عکس بگیرید. اغلب عکاسی‌ها شرایط عکس گذرنامه را میدانند ولی شما هم اگر آقا هستید بدانید: پیشانی و گوش‌هایتان باید در عکس مشخص باشد، کلاه، عینک، کراوات و زیورآلات نباید داشته باشید و چون زمینه پشت سرتان باید سفید باشد، لباس رنگی یا تیره بپوشید تا با زمینه عکس یکسان نباشد.
اگر خانم هستید، حجابتان در عکس باید کامل باشد، گردی صورتتان مشخص باشد، آرایش و زیورآلات نداشته باشید و روسری یا مقنعه ساده و تیره داشته باشید.
این نکته را هم یادتان باشد که عکسی که میخواهید برای صدور گدرنامه‌تان بدهید نباید با عکس شناسنامه و کارت ملی‌تان، یا گذرنامه قبلی‌تان یکسان باشد.
• کپی مدارک: از صفحه اول شناسنامه‌تان و کارت ملی‌تان کپی بگیرید و به همراه اصل‌شان با خودتان ببرید. اگر کارت ملی ندارید باید از دفتر پیشخوان دولت، تائیدیه شماره ملی بگیرید.
نکته: اگر بالای پانزده سال دارید، شناسنامه‌تان حتما باید عکسدار باشد.
• فیش واریزی: به یکی از شعب بانک ملی بروید و دو فیش واریزی بگیرید. در یکی از فیشها مبلغ هفتاد و پنج هزار تومان به حساب ۲۱۷۱۱۵۱۳۰۱۰۰۷ اداره گذرنامه نیروی انتظامی را بنویسید و در فیش دیگر مبلغ سه هزار و هفتصد و پنجاه تومان (اگر ساکن تهران هستید) به حساب ۳۱۱۱۰۰۰۰۴۸۰۰۶ شهرداری تهران بریزید؛ و اگر ساکن شهرهای دیگر هستید شماره حساب شهرداری شهرتان را از بانک یا از دفاتر پلیس بعلاوه ده بگیرید. یادتان نرود از طریق اینترنت یا خودپرداز این مبالغ را واریز نکنید چون قابل قبول نمیباشد و یا از طریق بانک باید این پرداخت انجام شود یا درصورت داشتن دستگاه کارتخوان در پلیس +۱۰ میتوانید این پرداخت را انجام دهید.
• فرم: وقتی همه مدارکتان را آماده کردید به دفاتر خدمات الکترونیک انتظامی یا همان پلیس +۱۰ بروید و از قسمت مربوط به گذرنامه تقاضای فرم و شناسه کنید و آن را پر کنید و بعد از تکمیل به همراه مدارکتان به مامور مربوطه تحویل دهید. البته میتوانید از قبل هم این فرم را تهیه کنید و با حوصله و صبر در منزل آن را پر کنید، مخصوصا خانمهای متاهل یا فرزندان زیر هجده سال که باید اجازه داشته باشند. (که بعدا ذکر میکنیم)
• اگر کمتر از پانزده سال دارید گواهی اشتغال به تحصیل و دفترچه بیمه یا گدرنامه قبلی تان را به همراه داشته باشید
موارد خاص آقایان:
• اصل و کپی کارت پایان خدمت یا معافیت هوشمند و یا موافقت‌نامه سازمان وظیفه عمومی اگر مشمول هستید را باید به همراه داشته باشید. یادتان باشد کارتهای قدیمی قابل قبول نیستند و حتما باید کارت پایان خدمت یا معافیت جدید و هوشمند داشته باشید. اگر هنوز کارت جدید نگرفته‌اید نگران نباشید به همراه مدارکی که برای تعویض کارت پایان خدمت لازم است به پلیس بعلاوه ده مراجعه کنید و درخواست تعویض کارتتان را بدهید، بعد از گذشت یکروز با همان برگه ثبت درخواست کارت، میتوانید درخواست صدور گذرنامه بدهید.
• اگر دانشجو یا دانش‌‌آموز هستید باید از محل تحصیلتان گواهی اشتغال به تحصیل داشته باشید.
موارد خاص خانمها:
• بالاتر گفتیم که خانمهای متاهل باید اجازه همسر و فرزندان زیر هجده سال اجازه پدر یا قیم قانونی‌شان را داشته باشند. در همان فرمی که از دفاتر میگیرید، قسمتی برای اینکار اختصاص داده شده که همسر یا پدرتان باید آن قسمت را پر کنند و به محضر بروند تا آن را مهر و تائید کند.
• اگر همسرتان فوت کرده است باید اصل گواهی فوت ایشان یا اصل شناسنامه باطل شده شان را داشته باشید.
• اگر از همسرتان جدا شده اید، اصل طلاقنامه تان را به همراه داشته باشید.
اگر از قبل گذرنامه داشتید و تاریخ اعتبارش تمام شده و الان میخواهید آن را عوض کنید، همه‌ی مدارکی که بالا گفتیم را باید داشته باشید ، بعلاوه اینکه اصل گذرنامه قبلی‌تان را هم باید با خود به پلیس +۱۰ ببرید.
نکات:
۱٫ یادتان باشد که خودتان حتما باید شخصا به دفاتر مراجعه کنید و هیچ عذری برای نبودن خود شخص متقاضی، قابل قبول نیست.
۲٫ اگر بعد از پانزده روز از تقاضایتان، گذرنامه به آدرسی که در فرم نوشته‌اید ارسال نشد با شماره ۶۶۹۱۹۵۹۷ تماس بگیرید.
۳٫ دفاتر مبلغی برای کارمزد و فرم مطابق تعرفه‌ای که دارند از شما دریافت میکنند.
قابل توجه دانشجویان پسر
دانشجویانی که فارغ‌التحصیل نشده‌اند و کارت پایان خدمت ندارند چگونه باید مجوز خروج از مرز بگیرند؟
- در قدم اول باید به دانشگاه محل تحصیلتان بروید و از بخش آموزش دانشکده‌تان نامه اشتغال به تحصیل بگیرید. فراموش نکنید حتما بگویید که نامه را برای نظام‌وظیفه و خروج از کشور میخواهید تا مدت زمان حدودی سفرتان را در آن قید کنند.
- به سازمان نظام وظیفه بروید. باید چند فرم از نظام وظیفه بگیرید. فرم‌هایی مربوط به تعهد برگشت به کشور و فرم واریز ودیعه. شما برای خروج از کشور، باید مبلغ ۲میلیون تومان در بانک ودیعه بگذارید. این مبلغ زمان بازگشت‌تان به کشور، به‌حساب شما در بانک قوامین برمی‌گردد. پس در این بانک حساب باز کنید.
- اگر عضو بسیج دانشجویی هستید، به سایت یا روابط عمومی این سازمان مراجعه کنید و درباره تسهیلات بسیج برای دانشجویانی که می‌خواهند به سفر اربعین بروند سؤال کنید.
- پس از واریز ودیعه شما باید ۲ کاغذ داشته باشید؛ یکی فیش واریز پول به‌حساب سازمان نظام وظیفه نزد بانک قوامین، دیگری فرمی که ممهور به مهر بانک شده و گواهی داده که این مبلغ را شما واریز کرده‌اید.
- فرمی که بانک مهر کرده به همراه نامه اشتغال به تحصیل و کپی دفترچه حساب‌تان و فرم تعهد بازگشت به کشور، همگی را به سازمان نظام وظیفه تحویل دهید.
- اگر گذرنامه ندارید، بعد از طی‌کردن این مراحل به پلیس+۱۰مراجعه و درخواست صدور گذرنامه کنید. معمولا در این ایام، گذرنامه‌ها خیلی زودتر از زمان‌های دیگر به دست‌تان می‌رسد.
- حتما از اداره گذرنامه یا نظام وظیفه شهرتان، پیگیر باشید که مجوز خروج از کشور برایتان صادر شده است یا خیر؟
گرفتن ویزا
اگر قصد سفر بدون کاروان و به صورت شخصی دارید باید حتما ویزا انفرادی کشور عراق را تهیه کنید. اگر چنین تصمیمی گرفته اید فراموش نکنید در هفته‌های نزدیک به اربعین باید در صف‌های طولانی بمانید و با سختی و معطلی زیاد موفق به گرفتن ویزا شوید، پس پیشنهاد ما این است که زودتر اقدام به تهیه ویزا کنید.
اگر ساکن تهران هستید، برای گرفتن ویزا باید به محل شرکت طلوع (کارگزاری رسمی سفارت عراق در تهران برای صدور ویزا) مراجعه کنید.آدرس این شرکت واقع در میدان ولی عصر «عج» ، کوچه شقایق، مسجد امام صادق «ع»، طبقه دوم است و ساعات کاری شرکت از ساعت هفت و نیم صبح تا پنج بعدازظهر است. اگر ساکن مشهد، اهواز، کرمانشاه هستید به کنسولگری عراق در شهرتان و اگر ساکن شهرهای دیگر هستید به دفاتر حج و زیارت مراجعه کنید.
برای گرفتن ویزا باید این مدارک را همراه خودتان داشته باشید:
- گذرنامه رسمی که از زمان اعتبارش حداقل شش ماه مانده باشد.
۲٫ دو قطعه عکس سه در چهار رنگی زمینه سفید
۳٫ هزینه صدور ویزا در تهران، ۴۰ دلار برای سفارت و سه دلار حق الزحمه شرکت است که این مبلغ را می توانید به قیمت روز دلار به تومان تبدیل کنید و با دستگاه کارتخوان در همان محل شرکت پرداخت کرد. حتی می توانید بخشی را به صورت دلار و بخشی را به صورت تومان بپردازید.
یادتان باشد هنگام تحویل مدارک حضور خود شخص متقاضی یا بستگان درجه اول‌ش الزامی است پس به امید دوست و آشنا برای بردن مدارکتان نباشید.
ویزا گروهی
اگر چند نفر باهم و بصورت گروهی میخواهید اقدام به اخذ ویزا کنید، این مدارک را موقع مراجعه به شرکت مربوطه به همراه داشته باشید:
- اصل گذرنامه تمام افراد یا کپی واضح از صفحه اصلی
۲٫ یک قطعه عکس ۴*۳ رنگی از صاحب گذرنامه
این نکته را بدانید که برای دریافت ویزای گروهی،حضور یک نفر به عنوان نماینده برای دریافت ویزا کافی است و نیازی به حضور تمامی اعضاء نیست.
این نکته را هم فراموش نکنید که چون برای همگی شما باهم یک ویزا صادر شده است باید در طول سفر بصورت کاروانی حرکت کنید و زمان خروج و ورود به کشور باهم باشید تا مشکلی برایتان پیش نیاید.
اگر در زمان‌های خلوت اقدام به گرفتن ویزا کنید و اول وقت مدارکتان را تحویل دهید، ساعت پنج عصر همان روز ویزایتان را تحویل میگیرد ولی در روزهای شلوغی بین دو تا ده روز ممکن است این پروسه طول بکشد.
عوارض خروج از کشور:
برای خروج از کشور به غیر از گرفتن ویزا باید عوارض خروج از کشور را هم پرداخت کنید. به یکی از شعب بانک ملی بروید و اگر قصد سفر با هواپیما را دارید مبلغ سی و هفت هزار و پانصد تومان و اگر قصد خروج از مرز زمینی را دارید مبلغ دوازده هزار و پانصد تومان جهت عوارض خروج از کشور واریز کنید. البته عوارض زمینی تقریبا هرسال برداشته میشود!
مرز مهران. پارسال
چگونه برویم؟
شما هم میتوانید از طریق مرزهای زمینی کشورمان با کشور عراق که در شهرهای مهران، شلمچه، چزابه هستند اقدام به خروج از کشور کنید و هم از طریق مرز هوایی به شهر نجف یا بغداد.
برای رسیدن به مهران، ابتدا باید به کرمانشاه و ایلام بروید. برای خروج از شلمچه باید خودتان را به خرمشهر یا آبادان برسانید و برای خروج از چزابه ابتدا باید به اهواز برسید. معمولا مهران شلوغ‌ترین و چزابه خلوت‌ترین مرز برای تردد است.
اگر قصد خروج از مرزهای زمینی را دارید میتوانید از شهر خودتان با هواپیما، یا اتوبوس و قطار یا حتی ماشین شخصی، خودتان را به شهرهای مرزی برسانید. شهرهای کرمانشاه، ایلام، آبادان و اهواز دارای فرودگاه هستند. آبادان، اهواز و خرمشهر قطار هم دارند.اگر شهرتان فاصله زیادی تا مرز دارد توصیه ما این است که از ماشین شخصی‌تان استفاده نکنید، هم بخاطر اینکه باید آن را در شهر مرزی پارک کنید و اجازه خروج از کشور با ماشین خودتان را ندارید، هم موقع بازگشت با خستگی سفر، باید کیلومترها رانندگی کنید تا به شهر و منزلتان برسید.
آن سوی مرز، ماشینهای شخصی، ون، اتوبوس و حتی کامیون و تریلی های زیادی وجود دارد که شما را به شهرهای نجف، بغداد، کاظمین میبرد. حتما مبلغ را قبل از سوار شدن با راننده طی کنید و با آگاهی سوار شوید.
اگر بصورت هوایی وارد کشور عراق شدید، باید در فرودگاه مبلغ ده دلار به عنوان عوارض ورود به کشور عراق را پرداخت کنید تا مهر ورود در گذرنامه شما بخورد.
اگر دسته جمعی سفر می کنید در ترمینال فرودگاه تاکسی و ون برای رسیدن به شهر نجف وجود دارد، پیشنهاد ما این است که حتما ون بگیرید تا قیمت کمتری بپردازید. به راننده بگوییدبه حرم امام می خواهیم برویم.
مطالب قبلی درباره سفر اربعین را نیز بخوانید:
همه آنچه برای زیارت اربعین باید بدانیم ۲
همه آنچه برای زیارت اربعین باید بدانیم ۳
همه آنچه برای زیارت اربعین باید بدانیم ۴
همه آنچه برای زیارت اربعین باید بدانیم ۵
چرخ دنیا همیشه به سمت جائی که تو میخوای و هدایتش میکنی، نمیچرخه.
یادت باشه راننده اصلی یکی دیگست؛ تو فقط کمک راننده‌ای
اینو قبلا تو نسیم حیات نوشته بودم